Utrecht groeit. Logisch. Maar het stadsbestuur doet dat op een onleefbare manier. In juli 2021 is de RSU2040 aangenomen, door met de kleinst denkbare meerderheid in de gemeenteraad het meeste ingrijpende plan van het afgelopen decennium aan te nemen. De bouw van 60.000 woningen voor 100.000 inwoners (tot 2040). Dat klinkt mooi, maar Utrecht is een warme worst voorgehouden. Het fundament van dit plan piept en kraakt aan alle kanten. Nu blijkt dat de stad niet groener maar grijzer wordt en de leefbaarheid op geen enkele manier concreet kan worden getoetst. Dat is onverantwoord. In een stad moet je namelijk niet alleen kunnen wonen, maar ook prettig kunnen leven.
Het stadsbestuur van GL/PvdA, D66, S&S en CU beweert voortdurend dat de snelgroeiende stad ook leefbaar kan zijn en dan wordt er consequent verwezen naar een barcode. Bij het opstellen van de RSU2040 is er inderdaad een poging gedaan om leefbaarheid in Utrecht te omschrijven in deze barcode. Elk streepje vormt een onderdeel van de definitie van de Utrechtse leefbaarheid. Wat is dan het probleem?
Stadsbestuur kan groei niet toetsen op leefbaarheid
Wat blijkt? De barcode is onleesbaar. Je hebt een scanner nodig om in al het thematische beleid te zoeken naar de normen die bij een leefbaar Utrecht horen. Medio 2022 heeft EenUtrecht gevraagd om een helder leesbaar overzicht van de totale barcode. Dat was er niet, zo bleek. Uit nood hebben we datgene wat we konden traceren zelf gescand. Dan hebben we iets. Dan blijkt dat er van alles rammelt aan de barcode. Voor elke nieuwe woning één boom erbij beweert het college, maar tellen dan ook de privé bomen in de eigen tuin mee? Zo is volstrekt onduidelijk of de genoemde m2 groen per woning openbaar en/of privé is en of het om ‘beloopbaar’ groen gaat. Tot overmaat van ramp geeft het college recent aan dat de barcode niet toepasbaar is op buurtniveau, terwijl dat toch echt wel zo is bedoeld in de RSU2040. Feitelijk erkent het stadsbestuur dat de groeiplannen niet getoetst kunnen op leefbaarheid. Een onthutsende vaststelling van feiten.
Huidige stad kan groei nu al niet bijbenen
De zogenoemde barcode is volgens het stadsbestuur ook niet bedoeld voor bestaande buurten. Daar is zelfs nog geen onderzoek naar gedaan. Hoe is het mogelijk dat je een toets maakt voor nieuwe buurten en deze (deels) niet checkt op de bestaande stad? Ondertussen ervaren de meeste Utrechters dat die bestaande stad de groei nu al niet kan bijbenen. Niet iedereen heeft voldoende toegang tot groen of tot maatschappelijke voorzieningen dichtbij huis. We merken het allemaal al. Sportclubs hebben wachtlijsten. Er is nu al een tekort aan sporthallen en parken puilen uit in de zomer. Hoe kun je dan gaan bouwen zonder te weten hoe groot het huidige tekort aan voorzieningen en groen is? Zo krijgen we geen leefbare groene stad, maar een anonieme grijze versteende stad.
EenUtrecht is voor een leefbare groei
Utrecht kan zeker nog flink groeien. Een passende groei in bestaande buurten kan de leefbaarheid zelfs versterken. Het verdichten van een wijk kan betekenen dat een buurtondernemer open kan blijven, dat het gezelliger wordt en ouderen er langer kunnen blijven wonen. Het probleem van de huidige groeizucht is dat het vanuit woningen is bedacht. In plaats van dat er groen bijkomt worden er grote bomen gekapt en worden groenplekken kleiner en komen er vooral meer huizen. EenUtrecht vindt dat het andersom moet: eerst kijken naar wat een buurt nodig heeft aan bijv. groen en voorzieningen en daarna aan de hand van een goede leefbaarheidstoets nagaan wat dat betekent voor het aantal nieuwe woningen wat er nog bij kan. Dat zullen er misschien minder zijn, maar dan blijft of wordt Utrecht wel een leefbare stad.
De EenUtrecht ‘CHECK op leefbaarheid’
Hoe kunnen wij er dan voor zorgen dat Utrecht toch leefbaar groeit? EenUtrecht heeft een eigen check gemaakt waarin wij de Utrechtse normen hebben aangepast en versimpeld zodat iedere Utrechter zijn eigen wijk of leefbaarheid kan checken. Deze EenUtrecht CHECK is een eerste idee. Wat wij willen bereiken is een stad die zich bewust wordt van de ontwikkeling die gaande is. De buurten en wijken zijn aan zet om aan te geven wat zij leefbaar vinden, dus vul onze check aan of verander hem. EenUtrecht blijft deze inbreng verwoorden in de gemeenteraad.
Onze EenUtrecht CHECK is een instrument waarmee wij proberen de leefbaarheidskant van stedelijke groei inzichtelijk te maken voor iedereen. Heeft u suggesties, ideeën of aanvullingen dan horen wij dat graag. Deze check is onderdeel van ons dossier ‘Leefbare groei’ waar wij ons inzetten om te voorkomen dat er nu keuzes gemaakt worden waar Utrecht later spijt van krijgt. Eerder stelden wij al de schriftelijke vragen ‘Controle onderbouwing RSU’ over dit onderwerp.
