Utrechters geven aan zich steeds onveiliger te voelen: 37% ervaart dat regelmatig. Als gemeenteraadslid voor EenUtrecht pleit ik nu al een jaar lang, vanaf onze start april 2022, voor meer veiligheidscamera’s. Altijd als laatste redmiddel en pas als whatsappgroepen, straatverlichting en handhaving niet werken. EenUtrecht vindt dat we camera’s moeten in zetten als dat nodig is en natuurlijk binnen de strikte regels van de privacywetgeving. Wij stellen geen willekeurig maximum in van het aantal camera’s, want als je het zorgvuldig aanpakt en camera’s plaatst in samenspraak met buurtbewoners en buurtondernemers dan staat er nooit een camera te veel. Dat Utrechters zich veilig (en vrij) kunnen voelen op straat is voor ons heel belangrijk en als daar camera’s voor nodig zijn moeten we die kunnen plaatsen. 

Toch houdt het stadsbestuur vast aan een willekeurig maximum

Al jarenlang is het standpunt van vooral GL en D66 op maximaal 81 publieke camera’s voor de gehele stad. Recent stelt het stadsbestuur voor, met steun van de coalitiepartijen GL, D66, PvdA, CU en S&S, om dat aantal uit te breiden naar 91 veiligheidscamera’s. Dat lijkt een toename, maar is het niet, want feitelijk neemt het aantal veiligheidscamera’s in 15 jaar tijd zelfs af met 8%; omgerekend naar aantallen camera’s per 100.000 inwoners, namelijk van 27,4 (2008) naar 25,1 camera’s (2023). Dat terwijl nota bene de overlast en de onveiligheid in de stad toeneemt. Het stadsbestuur vindt dit maximum nodig uit zorg voor de privacy. Maar als 91 camera’s voldoen aan de privacywetgeving dan geldt dat toch ook voor een 92ste of 93ste camera? Op vragen van mij als raadslid voor EenUtrecht naar een onderbouwing van de 91 moet worden toegegeven dat die er niet is. Sterker nog, de adviezen van privacy en veiligheidsexperts, als ook van de Utrechtse politie pleiten allemaal voor het plaatsen van camera’s op basis van noodzakelijkheid. Dat kunnen er 50 zijn, maar ook 100. Het moet volgens ons dus niet gaan over aantallen, maar op welke plekken een camera kan zorgen voor meer veiligheid.   

De schijntegenstelling tussen privacy en veiligheid

Dat er zorgen zijn over de privacy is terecht. Incidenten zijn er genoeg. De overheid in ons land maakt zich regelmatig schuldig aan het overtreden van privacyregels. De politie komt regelmatig slecht in het nieuws met kwalijke praktijken van etnisch profileren. Niet verbazend dus dat er ook nog veel Utrechters zijn die geen camera’s willen in hun straat. Het gaat om mensen die terecht niet zomaar de overheid en de politie vertrouwen. EenUtrecht vindt dat we juist moeten laten zien hoe je de privacyregels wél correct toepast én dat we dit op een onafhankelijke manier laten controleren. Dat gaat er voor zorgen dat nog veel meer dan de huidige 74% van de Utrechters voorstander gaat zijn van het plaatsen van (meer) camera’s, daar waar dat echt kan helpen om de veiligheid te vergroten.  

Wordt het met maximaal 91 camera’s zo veilig mogelijk in onze stad?  

Het antwoord is NEE, omdat met dit voorstel van het stadsbestuur een extra 92ste camera niet kan en op die plek bijv. vandalen dus onzichtbaar zijn voor de politie en niet kunnen worden aangepakt. Utrechters voelen zich op die plek minder veilig, want daar mag geen camera staan, omdat er niet 92 camera’s in Utrecht geplaatst mogen worden ook al is dat wel nodig. Straatintimidatie bijvoorbeeld kan de politie niet waarnemen en daarmee afremmen of voorkomen. Alleen maar omdat D66, GL, PvdA, CU en S&S zonder onderbouwing voor een willekeurig maximum van 91 camera’s kiezen. Dat is kortzichtig, onverantwoord en nog veel belangrijker, sommige delen van de stad worden er gegarandeerd onveiliger van. Dat kan niet, dat mag niet en als EenUtrecht blijven we ons er voor inzetten om dat te voorkomen.  

Feitenlijst         

Hieronder staan de gegevens waarop wij ons standpunt in bovenstaande column baseren.  

•  37% van de Utrechters(2021) voelt zich wel eens onveilig in 2011 was dit nog 26% (inwonerenquête gemeente Utrecht) 
• Inzet van camera’s kan helpen bij het gevoel van onveiligheid en werken preventief (evaluatie cameratoezicht 2018-2021) 
• Camera’s helpen enorm bij het beter kunnen opsporen van overlastgevers (evaluatie cameratoezicht 2018-2021) 
• In 2008 waren er maximaal 81 veiligheidscamera’s op ca. 296.000 inwoners ofwel 27,36 camera’s op 100.000 inwoners. In 2023 worden dat er maximaal 91 op ca. 363.000 inwoners ofwel 25,07 camera’s op 100.000 inwoners.
• Privacy en veiligheidsexperts, waaronder de Utrechtse politie pleiten allemaal voor het plaatsen van camera’s op basis van noodzakelijkheid.(evaluatie cameratoezicht 2018-2021)
• Beleidskader cameratoezicht 2023-2026 (voorstel): ‘Parallel aan de beleidsevaluatie zijn peilingen op social media uitgevoerd over cameratoezicht en vond een stadsgesprek plaats. Meer dan 2000 Utrechters hebben hun kennis, ervaring en mening over cameratoezicht met ons gedeeld. Een meerderheid (74%) van hen is voor het inzetten van camera’s voor handhaving van de openbare orde. Ze worden graag betrokken bij het proces van plaatsing en geïnformeerd over de resultaten. Privacy is daarbij belangrijk, maar geen zwaarwegende reden om gebieden waar dat voor de veiligheid nodig is niet van camera’s te voorzien. Utrechters vinden het belangrijk dat privacy-afspraken over de inzet van gemeentelijk cameratoezicht worden getoetst. 

Bekijk de resultaten van de inwonersenquête. 

Bekijk de evaluatie van het cameratoezicht 2018-2021

Bekijk het voorstel voor het beleidskader van 2023-2026