Hoe scoren Utrechtse wethouders op burgerparticipatie?
Het stadsbestuur bestaat uit de burgermeester en wethouders. Zij bepalen in de meeste gevallen welke ruimte Utrechters krijgen om mee te denken in gemeentelijke plannen en acties. Dit noem je participatie. De ene wethouder doet dit beter dan de andere. De een hecht veel waarde aan de inbreng van de Utrechter, de andere absoluut niet. Dat er nog veel te winnen is, is ons de afgelopen jaren in de raad duidelijk geworden.
Als EenUtrecht willen we alle wethouders stimuleren om die extra participatiestap te zetten en meer hun best te doen om Utrechters te horen. Het liefst laten wij Utrechters ook meebeslissen.
Als een wethouder een mooie participatie-inspanning laat zien, dan vindt EenUtrecht dat een scorepunt waard. Gaat het even goed mis met de burgerparticipatie dan kan een wethouder een punt bij ons verliezen. De participatiescores van iedere wethouder houdt EenUtrecht bij in de zogenoemde Participatiemeetlat die loopt van cijfer 2 tot 10.
Elk kwartaal maken wij de balans op wie er stijgt en wie er zakt. Dit is altijd gebaseerd op wat ons opgevallen is bij het handelen van de wethouder. De onderstaande participatiemeetlat is van 4 december.
Als wethouder voor o.a. wonen en buurtaanpak laat de Vries zien dat hij de bijdrage van huurders en bewoners zeer serieus neemt. Jammer genoeg lijkt de Vries tegelijkertijd moeite te hebben om dat krachtig te vertalen naar eisen richting bouwers, beleggers en woningcorporaties; want ook daar heeft hij veel begrip voor de belangen van die instanties. Het eindresultaat is te vaak een waterig compromis. Wat wij graag van de Vries meer willen zien is dat hij zich de spreekbuis wordt van de Utrechters. Dat gaat ervoor zorgen dat instanties meer zullen moeten toegeven en dat leidt eerder tot beter betaalbare en duurzame woningen.
Als wethouder o.a. verantwoordelijk voor ruimtelijke ordening, waar en hoe gaan we nieuwbouwen en hoe vrij ben je als Utrechter om je eigen huis uit te breiden met een dakopbouw. Bij de dakopbouw vindt Eerenberg dat het geen recht is je huis uit te bouwen, maar een gunst van de gemeente. Het maakt wel dat vele aanvragen worden afgewezen en jonge gezinnen uit nood gedwongen de stad moeten verlaten. Bij nieuwbouw doet Eerenberg wel z’n best, gaat goed met de omwonenden in gesprek en neemt hij de participatie meestal serieus. Wat beter kan is dat Eerenberg eerder de Utrechters kan betrekken en hen een grotere stem moet geven.
Als wethouder o.a. verantwoordelijk voor Asiel & Organisatie laat ze vaak goed zien zeer betrokken te zijn bij de kwetsbare Utrechters en naar hen te willen luisteren. Dat is niet altijd terug te zien in acties. De kritiek van vele Utrechters op de gemeentelijke organisatie en –dienstverlening kan nog beter op waarde worden geschat en leidend zijn in het handelen. Zo vindt Streefland alle WOO-verzoeken en klachten maar lastig en tijdrovend in plaats van dat zij deze ziet als kansen en een aanmoediging om de gemeente veel transparanter te maken.
Als wethouder o.a. verantwoordelijk voor participatie zegt ze vaak dat het beter moet met de burgerparticipatie in Utrecht. In ambtelijke beleidsnota’s wordt dat herhaald. Tegelijkertijd heeft Oosters geen voorstellen ingediend die de positie van Utrechters bij burgerparticipatie versterken, zorgen voor betere lokale democratie of maken dat Buurt- en Burgerorganisaties meer zelf kunnen doen. Kortom, Oosters blijft te veel steken in mooie woorden en zet deze te weinig om in daden. De uitdaging voor Oosters wordt om alsnog te komen met betere kaders die Utrechters meer zekerheid geven dat hun stem echt wordt gehoord.
Als wethouder is zij o.a. verantwoordelijk voor werk, welzijn en groen. Op groen negeert Voortman bewonersplannen die goedkoper zijn en meer draagvlak hebben (natuurgebied Zuilen). Bij werk onderschat Voortman de kracht van ervaringsdeskundigen. Op het gebied van welzijn is Voortman een wethouder die zwaar leunt op ambtelijke in institutionele adviezen en nog steeds een beeld heeft van lokale Buurt- en Burgerorganisaties alsof deze bestaan uit goedbedoelende vrijwilligers die niet volwaardig taken voor de gemeente zouden kunnen uitvoeren (Sociaal makelen). Voortman geeft geen prioriteit aan het versterken van deze BBO’s. Het liefst kiest zij voor een uniforme aanpak voor heel Utrecht i.p.v. maatwerk per buurt, zo lijkt het. Dat alles maakt dat Voortman heel slecht scoort op participatie. We blijven haar uitdagen om het anders te doen, je weet het maar nooit?
Als wethouder voor o.a. economie en openbare ruimte lijkt Schilderman in woorden soms wel open te staan voor een grotere eigenaarsrol van bewoners in bijvoorbeeld het schoonhouden van de eigen wijk, maar telkens als het er op aankomt valt Schilderman weer terug in vertrouwde oplossingen met een leidende rol voor de gemeente. Bij economie leunt ze bij het ondersteunen van buurtondernemers zwaar op de expertise van instanties en weer minder op dat van ervaringsdeskundige lokale BBO’s. We zouden graag zien dat Schilderman probeert om klassiek patronen los te laten en eens te experimenteren met meer invloed en eigenaarschap bij de Utrechters zelf.
Als wethouder voor o.a. mobiliteit en energie is van Hooijdonk iemand die alle belangen afweegt en het belang van de bewoners ziet als slechts één van de vele deelbelangen (visie wijk Overvecht). Bij verkeersprojecten kan zij bewoners wel vragen om eigen ideeën maar dan later toch weer voor het eigen plan kiezen (verkeersroute Weerdsingel OZ). Bij energie zet van Hooijdonk zwaar in op het centrale warmteplan van Eneco en negeert zij volledig de potentie van lokale warmteplannen van bewoners en bij het energiepark Rijnenburg werd de bewonersparticipatie volledig genegeerd. Zelfs de Rekenkamer concludeerde dat hier sprake was een zeer dikke onvoldoende voor de participatie (3,4 op uitkomst en 4,8 op proces). Kortom, van Hooijdonk scoort ongelofelijk slecht op onze participatie, maar het lastige is dat zij dat volstrekt anders ziet en zich niets lijkt aan te trekken van alle breed gedragen kritiek op haar functioneren.
Elke wethouder heeft elke maand weer de kans om zich te laten zien als degene die burgerparticipatie (en zeggenschap/eigenaarschap) een warm hart toedraagt. Waar dat maar even kan steunt EenUtrecht alle wethouders bij hun participatie-inspanningen en houdt hen daarin scherp. Dit is een aanmoedigingsinstrument. We hopen dat onze Participatiemeetlat hen inspireert om te gaan voor die 10. Als ze willen, kunnen ze het!